Gen Alpha, thế hệ sinh từ 2010 đến 2024, là những “công dân số” đầu tiên lớn lên cùng công nghệ AI, điện thoại thông minh, và mạng xã hội. Với dân số dự kiến đạt 2,2 tỷ người vào năm 2025, Gen Alpha đang trở thành nhóm tiêu dùng tiềm năng, thu hút sự chú ý của các thương hiệu. Tuy nhiên, khác với Gen Z hay Millennials, Gen Alpha gần như không mặn mà với Facebook. Theo khảo sát mới nhất từ Pew Research Center (2024), chỉ 5% trẻ em 8–12 tuổi tại Mỹ sử dụng Facebook, so với 67% dùng TikTok và 95% dùng YouTube. Tại Việt Nam, xu hướng tương tự được ghi nhận, với 82% trẻ 12–13 tuổi dùng mạng xã hội hàng ngày, nhưng chủ yếu trên TikTok và YouTube, theo UNICEF. Vì sao Gen Alpha quay lưng với Facebook? Bài viết này sẽ phân tích các lý do chính, dựa trên dữ liệu khảo sát và xu hướng tại Việt Nam năm 2025.
Facebook không còn là “sân chơi” của Gen Alpha
Gen Alpha lớn lên trong kỷ nguyên số, nơi công nghệ không chỉ là công cụ mà còn là một phần cuộc sống. Tuy nhiên, Facebook không đáp ứng được nhu cầu và sở thích của họ. Dưới đây là các lý do chính khiến nền tảng này mất sức hút:
Nội dung không hấp dẫn với trẻ em
Facebook được thiết kế cho người lớn, với các bài đăng dài, tin tức, và quảng cáo thương mại. Theo GWI (2024), 38% trẻ Gen Alpha dành thời gian sau giờ học trên mạng xã hội, nhưng họ ưu tiên nội dung ngắn, trực quan, và giải trí như video TikTok hoặc YouTube Shorts. Một trẻ 10 tuổi tại Hà Nội chia sẻ trên Vietcetera: “Facebook toàn bài của bố mẹ, chán lắm, con thích xem video vui trên TikTok hơn.”
- Khảo sát: Pew Research (2024) cho thấy chỉ 2% trẻ 8–12 tuổi tại Mỹ dùng Facebook “gần như liên tục”, so với 19% trên TikTok và 20% trên YouTube.
- Tại Việt Nam: Các nhóm nội dung trên Facebook (như hội nhóm, fanpage) thường xoay quanh mua bán, tin tức, không phù hợp với sở thích của trẻ dưới 13 tuổi.
Giao diện phức tạp và thiếu tính tương tác
Gen Alpha quen với các nền tảng đơn giản, dễ dùng như TikTok, Roblox, hoặc Minecraft, nơi họ có thể sáng tạo và tương tác trực tiếp. Facebook, với giao diện nhiều tab, quảng cáo dày đặc, và tính năng “chọc ghẹo” (poke) lỗi thời, không đủ sức cạnh tranh. Theo Forbes (2024), 46% Gen Alpha thích các ứng dụng có thử thách, cuộc thi, hoặc nội dung đồng sáng tạo, điều mà Facebook thiếu.
- Ví dụ: TikTok cho phép trẻ tham gia thử thách nhảy, Roblox hỗ trợ tạo trò chơi, trong khi Facebook chủ yếu là nơi chia sẻ trạng thái, không khuyến khích tương tác sáng tạo.
- Tại Việt Nam: Một khảo sát nhỏ trên Instagram Happy Parenting (2024) cho thấy 70% phụ huynh nhận xét con họ thấy Facebook “khó dùng” và “không vui”.
Liên kết với phụ huynh và “nghĩa vụ gia đình”
Facebook thường được Gen Alpha xem là nền tảng của bố mẹ (Millennials) hoặc ông bà (Gen X). Theo TechCrunch (2024), trẻ em dùng Facebook chủ yếu để giữ liên lạc với gia đình, thay vì coi đây là nơi giải trí. Điều này khiến nền tảng trở thành “nghĩa vụ” hơn là “sân chơi”. Một bài đăng trên X (2025) từ Việt Nam viết: “Con tôi 11 tuổi, chỉ vào Facebook để nhắn tin cho mẹ khi đi học về, còn lại toàn chơi Roblox.”
- Khảo sát: Pew Research (2024) chỉ ra 60% trẻ 8–12 tuổi tại Mỹ dùng Facebook để liên lạc với người thân, nhưng chỉ **10% dùng để giải trí.
- Tại Việt Nam: Trẻ em thành thị (Hà Nội, TP.HCM) thường có tài khoản Facebook do phụ huynh tạo, nhưng hiếm khi tự sử dụng, theo UNICEF.
Lo ngại về an toàn và quyền riêng tư
Gen Alpha, dù nhỏ tuổi, đã nhận thức về rủi ro trên mạng nhờ giáo dục từ trường học và phụ huynh. Facebook từng bị chỉ trích vì các vấn đề bảo mật, như rò rỉ dữ liệu và nội dung không phù hợp. Báo cáo của UNICEF (2024) ghi nhận 30% phụ huynh Việt Nam lo ngại con tiếp xúc với nội dung độc hại trên Facebook, từ quảng cáo lừa đảo đến bạo lực mạng. Các nền tảng như YouTube Kids hoặc Roblox có chế độ kiểm soát chặt chẽ hơn, phù hợp với trẻ.
- Dữ liệu: GWI (2024) cho thấy 93% Gen Alpha tại Mỹ tin rằng an toàn trực tuyến là yếu tố quan trọng khi chọn nền tảng.
- Tại Việt Nam: Các trường học tại TP.HCM khuyến khích phụ huynh giám sát tài khoản Facebook của con, nhưng nhiều gia đình chuyển sang TikTok hoặc YouTube vì dễ kiểm soát hơn.
Sự thống trị của TikTok, YouTube, và Roblox
Gen Alpha ưu tiên các nền tảng cung cấp trải nghiệm cá nhân hóa và nội dung ngắn. Theo Forbes (2024), 44% Gen Alpha khám phá thương hiệu mới qua TikTok, so với chỉ 5% qua Facebook. YouTube dẫn đầu với 95% trẻ 8–12 tuổi sử dụng, nhờ nội dung đa dạng (vlog, game, học tập). Roblox thu hút nhờ tính sáng tạo, với 50% trẻ Việt Nam 8–12 tuổi chơi game này, theo Vietcetera.
- Lý do: TikTok cung cấp video 15–60 giây, phù hợp với thời gian tập trung ngắn của trẻ. Roblox cho phép tạo thế giới ảo, trong khi Facebook thiếu tính năng tương tự.
- Tại Việt Nam: Một trẻ 12 tuổi tại Đà Nẵng chia sẻ trên X: “Con thích Roblox vì được xây nhà, còn Facebook chỉ có quảng cáo.”
Nền tảng nào đang chiếm lĩnh Gen Alpha?
Dựa trên khảo sát từ Pew Research, GWI, và UNICEF (2024–2025), Gen Alpha tại Việt Nam và toàn cầu ưu tiên các nền tảng sau:
- TikTok: 67% trẻ 8–12 tuổi tại Mỹ và 60% tại Việt Nam dùng TikTok, nhờ video ngắn, thử thách, và thuật toán cá nhân hóa. TikTok cũng thu hút trẻ bằng các KOL nhí.
- YouTube/YouTube Kids: 95% Gen Alpha toàn cầu dùng YouTube, với 5–7 giờ/ngày xem video tại Việt Nam. Nội dung như “The Ellie Sparkles Show” rất phổ biến.
- Roblox: 50% trẻ Việt Nam chơi Roblox, nơi họ sáng tạo trò chơi và giao lưu. Nền tảng này được ví như “Facebook của Gen Alpha” vì tính cộng đồng.
- Minecraft: Thu hút nhờ tính sáng tạo, với 30% trẻ 8–12 tuổi tại Việt Nam tham gia, theo Vietcetera.
Doanh nghiệp cần làm gì để tiếp cận Gen Alpha?
Với sự “lạnh nhạt” của Gen Alpha đối với Facebook, doanh nghiệp cần điều chỉnh chiến lược để tiếp cận thế hệ này. Dưới đây là các gợi ý dựa trên xu hướng 2025:
- Tập trung vào TikTok và YouTube: Đầu tư nội dung video ngắn, hợp tác với KOL nhí hoặc YouTuber trẻ. Ví dụ, một thương hiệu đồ chơi tại TP.HCM tăng 30% doanh số nhờ quảng cáo trên TikTok, theo Vietcetera.
- Tạo nội dung tương tác: Tổ chức thử thách, cuộc thi trên Roblox hoặc TikTok. Ví dụ, Nike ra mắt sân chơi ảo trên Roblox, thu hút 1 triệu trẻ toàn cầu.
- Đảm bảo an toàn: Sử dụng nền tảng như YouTube Kids, có chế độ kiểm soát nội dung. Doanh nghiệp cần minh bạch về dữ liệu để xây dựng lòng tin với phụ huynh.
- Cá nhân hóa trải nghiệm: Theo GWI, 55% Gen Alpha mua sản phẩm nếu thấy KOL yêu thích sử dụng. Doanh nghiệp nên tạo nội dung phù hợp với sở thích cá nhân của trẻ.
- Hợp tác với phụ huynh: Vì phụ huynh Millennials kiểm soát chi tiêu của Gen Alpha, doanh nghiệp cần nhắm đến cả cha mẹ qua các chiến dịch “gia đình” trên TikTok hoặc Instagram.
Ví dụ thực tế: Một chuỗi thức ăn nhanh tại Hà Nội hợp tác với YouTuber nhí, tạo video “thử thách nấu ăn” trên TikTok, đạt 2 triệu lượt xem và tăng 20% khách hàng nhí, theo VnExpress (2025).
Tình hình tại Việt Nam: Gen Alpha và Facebook
Tại Việt Nam, Gen Alpha chủ yếu sống ở thành thị (Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng) có xu hướng dùng mạng xã hội sớm, với 82% trẻ 12–13 tuổi truy cập Internet hàng ngày, theo UNICEF. Tuy nhiên, Facebook không nằm trong lựa chọn hàng đầu:
- Thói quen: Trẻ dùng TikTok để xem video vui, YouTube để học vẽ hoặc xem game, và Roblox để chơi cùng bạn bè. Facebook chỉ được dùng khi phụ huynh yêu cầu.
- Ảnh hưởng phụ huynh: Theo Happy Parenting (2024), 80% phụ huynh Millennials không khuyến khích con dùng Facebook do lo ngại nội dung không phù hợp.
- Xu hướng 2025: Với sự phát triển của 5G và AI, Gen Alpha tại Việt Nam sẽ càng gắn bó với các nền tảng như TikTok, YouTube, và Roblox, đẩy Facebook ra lề.
Ví dụ: Một học sinh 11 tuổi tại TP.HCM chia sẻ trên X: “Con chỉ vào Facebook khi mẹ nhờ đăng ảnh gia đình, còn lại con thích xem YouTube hơn.”
Làm gì để Gen Alpha quan tâm đến Facebook?
Dù khó cạnh tranh, Facebook vẫn có cơ hội thu hút Gen Alpha nếu thay đổi chiến lược:
- Ra mắt phiên bản “Facebook Kids”: Tương tự YouTube Kids, phiên bản này có thể cung cấp nội dung an toàn, video ngắn, và trò chơi tương tác.
- Tăng nội dung sáng tạo: Hợp tác với KOL nhí, tạo thử thách như #DanceChallenge, để thu hút trẻ.
- Giảm quảng cáo: Theo GWI, 70% Gen Alpha bỏ qua nền tảng có quá nhiều quảng cáo. Facebook cần giảm tần suất quảng cáo để giữ chân người dùng trẻ.
- Tích hợp công nghệ AR/VR: Gen Alpha yêu thích thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR). Facebook có thể tích hợp tính năng này, như tạo bộ lọc AR vui nhộn.
Kết luận
Gen Alpha không muốn dùng Facebook vì nền tảng này thiếu nội dung hấp dẫn, giao diện phức tạp, liên kết với “nghĩa vụ gia đình”, và không đảm bảo an toàn như các đối thủ. TikTok, YouTube, và Roblox đang chiếm lĩnh trái tim của thế hệ này nhờ tính sáng tạo, cá nhân hóa, và trải nghiệm giải trí. Tại Việt Nam, xu hướng này càng rõ rệt, với 82% trẻ 12–13 tuổi ưu tiên các nền tảng trực quan hơn. Doanh nghiệp muốn tiếp cận Gen Alpha cần chuyển hướng sang TikTok, YouTube, và Roblox, đồng thời tạo nội dung tương tác và an toàn. Facebook, dù vẫn là “gã khổng lồ” với 2,93 tỷ người dùng, cần đổi mới để không bị thế hệ tương lai lãng quên.
Bạn nghĩ Gen Alpha sẽ tiếp tục xa lánh Facebook, hay nền tảng này có cơ hội trở lại? Chia sẻ ý kiến để cùng thảo luận nhé!
